Nederlandse vakantiestress piekt rond Kerst door ‘generatiereizen’ en inpakzorgen

Vakantie is hét moment om te ontspannen, maar de aanloop ernaartoe blijkt voor velen een bron van spanning. Uit grootschalig Europees onderzoek van Parkos onder meer dan 24 duizend respondenten blijkt dat voorbereidingen vaak gepaard gaan met stress. Met de kerstvakantie voor de deur dreigt dit stressniveau verder op te lopen, vooral doordat generatiereizen rond deze periode van het jaar populair zijn. 

Nederlanders meest relaxt van Europa

Hoewel Nederlanders over het algemeen bekendstaan als relaxte reizigers, kunnen de feestdagen voor praktische problemen zorgen. Waar de zomervakantie vaak draait om het gezin, brengt Kerst complete families op de been. Dit fenomeen, gecombineerd met nieuwe trends zoals reizen met uitsluitend handbagage, levert in december een flinke dosis extra reisstress op. 

In vergelijking met de rest van Europa lijken Nederlanders hun zaakjes goed op orde te hebben tijdens de voorbereiding van hun vakantie. Uit het onderzoek blijkt dat slechts 7% van de Nederlanders hierbij ‘altijd of vaak’ stress ervaart. Dit is een schril contrast met Frankrijk (18%) en Spanje (13%), waar de stressniveaus aanzienlijk hoger liggen. Bijna twee derde van de Nederlanders (63,5%) geeft aan ‘nooit of zelden’ stress te hebben. 

Kerst en de logistieke nachtmerrie van generatiereizen

Toch waarschuwen experts dat deze cijfers in aanloop naar de kerstperiode onder druk komen te staan. Een belangrijke reden hiervoor ligt in de samenstelling van het reisgezelschap, vertelt reisexpert Cindy Melching van Round Egg Travel: “De kerstperiode is voor Nederlanders bij uitstek het moment voor generatiereizen, waarbij ouders, grootouders, broers, zussen en kinderen gezamenlijk op pad gaan. Het probleem is dat de meeste boekingsites ingericht zijn op groepen tot acht personen. Zodra je met twee of drie gezinnen reist, loop je digitaal al snel vast.”

De grootste stressfactoren voor Nederlanders

Als we inzoomen op waar Nederlanders precies wakker van liggen, voeren het vinden van een geschikte accommodatie en het kiezen van de vakantiebestemming de lijst aan. Het vervoer naar de luchthaven en het pakken van de bagage vormen eveneens belangrijke oorzaken voor stress tijdens de vakantievoorbereidingen. In de aanloop naar Kerst geven experts aan dat – hoewel niet in de top 5 van stressfactoren – ook het tijdig afronden van zaken op werk voor meer stress zorgt bij mensen. 

Geschikte accommodatie vinden grote stressfactor 25,2%: keuze-overload belangrijke oorzaak

Met 25,2% is het vinden van een geschikte accommodatie de absolute nummer één stressfactor voor de Nederlandse reiziger, zoals blijkt uit het onderzoek. Dit percentage ligt in lijn met het Europese gemiddelde. Naast de eerder genoemde technische beperkingen bij het online boeken voor grote groepen, speelt volgens reisexpert Melching ook de keuze-overload hierin een grote rol:

“De druk om voor de hele familie het perfecte kerstplaatje te boeken is groot. Veel mensen die zelf hun vakantie of reis zoeken, raken overweldigd door het enorme aanbod. Ze willen gegarandeerd mooi weer of specifieke faciliteiten voor de hele familie, maar zien door de bomen het bos niet meer. De angst om de verkeerde keuze te maken voor de hele groep levert direct stress op.” 

Het kiezen van de vakantiebestemming (17,8%), complex voor grote groepen

Het kiezen van de bestemming zelf zorgt ook voor veel hoofdbrekens: 17,8% van de Nederlanders ervaart hier stress door. Vooral bij de populaire generatiereizen rond de feestdagen zorgt dit voor frictie. Waar het ene familielid droomt van rust, wil de ander actie. Reisexpert Melching ziet in de praktijk hoe deze belangen botsen:

“Het is lastig om iets te vinden wat voor iedereen aansluit, zeker bij grote families. De één wil aan het strand zitten, de ander wil in de natuur, en weer een ander wil op loopafstand van een dorpje. Mensen weten door die uiteenlopende wensen vaak niet meer waar ze moeten beginnen.”

De rit naar de luchthaven (15,8%), meer risico’s in wintermaanden

Ook de reis naar de luchthaven toe blijkt met 15,8% een aanzienlijke stressbron, goed voor een derde plek in de ranglijst. Zeker in december, wanneer weersomstandigheden onvoorspelbaar zijn, neemt de angst voor vertragingen toe. Gladheid, files of uitval van het openbaar vervoer kunnen roet in het eten gooien, wat de angst om de vlucht te missen – en daarmee de kerstvakantie in het water te zien vallen – versterkt.

Inpakken van bagage (14,3%): minimalistisch reizen zorgt voor extra uitdaging

Het inpakken van de koffers staat met 14,3% op de vierde plaats van stressfactoren die Nederlanders ervaren tijdens de vakantievoorbereiding. Hoewel dit lager is dan het Europese gemiddelde van 19,7%, brengen de winter- en kerstperiode specifieke uitdagingen met zich mee. Winterkleding is volumineus en reizigers worstelen met vragen over toegestane kerstcadeaus en etenswaren in de bagage. 

Daarnaast signaleert de reisexpert een opvallende trend die juist voor meer stress rondom bagage zorgt: uit kostenoverweging proberen reizigers ruimbagage te vermijden: “Vanwege de hoge kosten voor het bijboeken van ruimbagage, proberen steeds meer mensen enkel met handbagage te vliegen. Dit creëert echter een nieuwe stressfactor: ‘hoe krijg je alle benodigdheden voor een winter- of kerstvakantie in één klein koffertje of rugtas gepropt?’ De wens om kosten te besparen levert zo direct inpakstress op.”

Afronden van werk grotere stressfactor in aanloop naar Kerst

Het op tijd afronden van werk staat met 12,5% niet in de top vijf bij Nederlanders. Toch is dit volgens experts richting de kerstperiode een stressfactor die een grote rol kan spelen tijdens de voorbereidingen voor vakanties. Gezien de maand december op de werkvloer vaak al in het teken staat van deadlines en jaarafsluitingen, versterkt een geplande vakantie in deze periode de tijdsdruk aanzienlijk.

Leeftijd speelt ook een rol: oudere reizigers relaxter dan jongeren

Stress lijkt een kwaal van de jeugd als het gaat om vakantievoorbereidingen. De data laat een glasheldere lijn zien: hoe ouder de reiziger, hoe minder stress. In de leeftijdsgroep 18-34 jaar ervaart ongeveer 15% ‘altijd of vaak’ stress, terwijl dit bij 65-plussers is gedaald tot nog geen 5%. Volgens experts is het feit dat oudere reizigers minder stress ervaren te verklaren door een combinatie van meer reiservaring en vaak een ruimer budget. 

Opvallende verschillen tussen mannen en vrouwen

Hoewel Nederlandse mannen en vrouwen minder stress hebben dan hun Europese tegenhangers, blijkt uit het onderzoek dat het verschil tussen de geslachten in Nederland opvallend groot is. Vrouwen rapporteren bijna twee keer zo vaak stress (9,6%) als mannen (5,5%). De bronnen van die stress zijn traditioneel verdeeld, zoals blijkt uit het onderzoek: Vrouwen piekeren vooral over het schoon en opgeruimd achterlaten van het huis (29,9%, het hoogste percentage in Europa voor deze factor). Mannen ervaren de meeste druk bij het afronden van hun werk (24,4%).

Je laten brengen naar het vliegveld? Rij liever zelf

Een opvallende uitkomst uit het onderzoek is de relatie tussen de manier waarop men naar het vliegveld reist. Mensen die zich laten wegbrengen door vrienden of familie ervaren namelijk aanzienlijk vaker stress (9,5%) dan mensen die zelf rijden (6,74%) of een taxi/Uber nemen (4,0%). De afhankelijkheid van andermans planning blijkt een grotere stressfactor dan het zelf navigeren naar de luchthaven.

AI-chatbots steeds vaker gebruikt voor plannen reis

Een andere trend die reisexpert Melching in de praktijk ziet is het gebruik van AI-chatbots door reizigers. Een logische ontwikkeling, gezien de opmars van AI-chatbots dit jaar, die de reiziger zeker kan helpen het stressniveau in de aanloop naar een vakantie te verlagen. Wel benadrukt ze voorzichtig en kritisch te blijven bij het gebruik hiervan: “Ik merk dat reizigers steeds vaker zelf ChatGPT raadplegen voor een reisoverzicht. Dit kan, maar blijf kritisch! De informatie die AI’s geven klopt niet altijd. Soms combineren AI’s vluchten die niet aansluiten, of raadt het een bestemming aan die totaal niet past bij een bepaalde gezinssamenstelling”. 

Gebruik AI-chatbots dus gerust voor inspiratie over de bestemming, maar verifieer vluchttijden en faciliteiten altijd via de officiële kanalen, of laat dit doen door een ervaren reisagent voor volledige zekerheid, zeker bij grote groepen. Een dubbele check voorkomt dat foutieve informatie jouw kerstdiner in het water laat vallen.

Regionale verschillen binnen Nederland

Uit de provinciale data blijkt dat inwoners van Friesland (9,6%), Utrecht (9,1%) en Flevoland (8,6%) koploper zijn als het gaat om frequente stress tijdens de voorbereiding. Aan de andere kant van het spectrum vinden we de meest ontspannen reizigers in de kustprovincies en het noorden. Zeeland noteert met slechts 4,7% het laagste stressniveau, op de voet gevolgd door Noord-Holland (4,9%) en Groningen (5,6%).

Onderzoeksverantwoording

Voor dit onderzoek is in december 2024 een enquête verstuurd naar klanten van Parkos uit Nederland, België, Duitsland, Spanje, Frankrijk en Italië. De uitspraken zijn gebaseerd op de antwoorden gegeven door in totaal 24.311 respondenten, waaronder ruim 4.600 Nederlanders. Daarnaast is er voor duiding van en context rondom de onderzoeksresultaten en ervaringen in aanloop naar de kerstperiode gesproken met reisexpert Cindy Melching van Round Egg Travel.